Yeşil dönüşüm sürecinde, düşük karbonlu yatırımları destekleyen yeni finansman imkanları ve yenilikçi araçlar hızla ortaya çıkarken, ana akım finansmanın da fosil yakıtlardan uzaklaşarak net sıfır hedeflerine yönelmesi büyük önem taşıyor.
Bu sene üçüncüsünü yayınladığımız “Türkiye’deki Bankaların İklim Değişikliğine Yaklaşımı” raporu, Türkiye’deki bankacılık sektörünün bu alandaki ilerlemesini ve eksikliklerini gözler önüne seriyor. Rapora göre, bankaların iklim risklerini dikkate alma eğilimi artıyor olsa da, fosil yakıtlara yönelik kredi verme olanakları tamamen ortadan kalkmış değil.
2022 ve 2023 yıllarındaolduğu gibi 2024 yılı raporunda da, 17 bankanın iklim değişikliğine dair tutumu beş ana başlık altında inceledik:
- Fosil Yakıt Varlıkları/Yatırımlarıyla Etkileşim Düzeyi
- “Net Sıfır” Hedef Tarihi
- Karbon Ayak İzi
- Temiz Enerji Yatırımları
- ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) Derecelendirmeleri
Olumlu Gelişmeler:
- Kömürden Çıkış: İlk raporun ardından yeni fosil yakıt projelerini finanse etmeme taahhüdünde bulunan banka sayısı 7’den 10’a yükseldi. 2024 itibarıyla kömür yatırımlarından tamamen çıkma kararı alan banka sayısı ise 4’e ulaştı.
- Net Sıfır Hedefleri: 2024 itibarıyla net sıfır hedefleri kapsamında temiz enerji projelerine yönelme taahhüdü bulunan banka sayısı 12 oldu.
Eksiklikler ve İhtiyaçlar:
- Standartlaşma Gerekliliği: Bankalar arasındaki farklı yaklaşımlar, sektör genelinde standardize edilmiş raporlama ve kapsamlı sürdürülebilirlik stratejilerine olan ihtiyacı gösteriyor.
- Fosil Yakıtlardan Çıkış Stratejisi Eksikliği: Henüz tüm bankaların fosil yakıtlardan çıkış stratejisi bulunmuyor. Özellikle kamu bankalarının bu alanda adım atması büyük önem taşıyor.
- Dönüşüm için Finansman: 2023 yılında büyük ölçekli yenilenebilir enerji yatırımlarının finansmanı açısından önceki dönemlere kıyasla ivme kaybedildiği gözlemleniyor. Yeni finansman imkanları ve yenilikçi araçların ortaya çıkması ise dönüşüm için gerekli en önemli unsurlardan.
Sektörün Genel Durumu ve Öneriler
Bankacılık sektörü, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir rol oynuyor. Raporda yer alan bulgular, sektörün iklim risklerini daha fazla dikkate almaya başladığını gösterse de, fosil yakıtlara yönelik kredilerin devam ediyor olması ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.
Öneriler:
- Kamu Bankalarının Rolü: Kamu bankalarının fosil yakıtlardan çıkış stratejilerini belirlemesi ve uygulaması, sektörün yeşil dönüşüm sürecine ivme kazandırabilir.
- Standart Raporlama: Sektörde standartlaşmış raporlama ve sürdürülebilirlik stratejilerinin oluşturulması, bankaların iklim değişikliğiyle mücadelede daha etkin olmalarını sağlayacaktır.
- Yeşil Finansmanın Artırılması: Bankaların temiz enerji yatırımlarını ve yeşil finansman ürünlerini artırmaları, Türkiye’nin iklim hedeflerine ulaşmasında kritik öneme sahiptir.
Türkiye’nin en büyük 17 bankasının iklim değişikliğine yaklaşımını değerlendiren bu rapor, sektördeki olumlu adımların yanı sıra atılması gereken önemli adımların da olduğunu gösteriyor. Bankacılık sektörünün iklim değişikliğiyle mücadelede daha aktif bir rol üstlenmesi, hem finansal risklerin azaltılması hem de sürdürülebilir bir gelecek için hayati önem taşıyor.